ทำความรู้จัก “หมึกแก้ว” กับความตื่นตาตื่นใจของร่างกายที่โปร่งใสจนมองเห็นอวัยวะภายใน
- อื่น ๆ
- 1,089
ใครได้ติดตามข่าวสารเมื่อไม่กี่วันที่ผ่านมา ทีมนักวิทยาศาสตร์ที่สำรวจท้องทะเลในมหาสมุทรแปซิฟิกสามารถบันทึกภาพเคลื่อนไหวที่หาดูได้ยากยิ่งของ “หมึกแก้ว” หรือ “หมึกสายแก้ว” (glass octopus) สัตว์น้ำลึกซึ่งมีร่างกายโปร่งใสจนมองเห็นอวัยวะภายใน วันนี้คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ โดย ดร.จารุวัฒน์ นภีตะภัฏ อดีตอาจารย์หลักสูตรชีววิทยา ให้ข้อมูลเพิ่มเติม หมึกแก้ว ดังนี้
หมึกแก้วที่ตัวใสจะมีอยู่ 2 กลุ่ม กลุ่มหนึ่งเป็นพวกหมึกกล้วยน้ำลึก (ปลาหมึกกล้วยแก้ว glass squid, หนวด 10 เส้น) กับอีกกลุ่ม กลุ่มหมึกสาย (ปลาหมึกสายแก้ว glass octopus, หนวด 8 เส้น) ตามภาพข่าว ที่ทีมนักวิจัยจากสถาบันมหาสมุทรชมิดต์ (Schmidt Ocean Institute) บันทึกวิดีโอไว้ได้ในภารกิจการสำรวจก้นมหาสมุทรเป็นเวลา 34 วัน โดยพวกเขาได้พบเจอกับปลาหมึกแก้วชนิดนี้ถึง 2 ครั้งในทะเลลึกใกล้กับหมู่เกาะฟีนิกซ์ ซึ่งอยู่ห่างจากนครซิดนีย์ของออสเตรเลียไปทางตะวันออกเฉียงเหนือราว 5,100 กิโลเมตรนั้น เป็นกลุ่มปลาหมึกสายแก้ว (หนวด 8 เส้น)
ปลาหมึกกล้วยแก้ว เป็นปลาหมึกทศบาท อยู่ในกลุ่มหมึกกล้วยน้ำลึก จัดอยู่ในวงศ์ Cranchiidae หมึกวงศ์นี้อย่างน้อย 13 สกุล กว่า 60 ชนิด รูปร่างและขนาดจึงมีความหลากหลายสูง ตั้งแต่ 40 มม. ไปจนถึง 3 เมตร (เป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังที่ใหญ่ที่สุดในโลก) หมึกวงศ์นี้พบได้ทั่วโลก ในเขตร้อนและกึ่งร้อน อาศัยอยู่ในเขตน้ำลึก บางชนิดขึ้นมาหากินใกล้ผิวน้ำในช่วงเวลากลางคืน ลำตัวค่อนข้างบอบบาง บางชนิดเหมือนวุ้น โปร่งแสง อันเป็นที่มาของชื่อหมึกแก้ว ซึ่งเป็นวิวัฒนาการวิธีการพรางตัวแบบหนึ่งที่ดูจะเหมาะกับโลกมืดในเขตน้ำลึก
นอกจากนั้นยังมีอวัยวะเรืองแสงจำนวนมาก มักจะอยู่แถวตา(ที่มีขนาดใหญ่) หรืออวัยวะภายใน เพื่อใช้สื่อสารและล่อเหยื่อ หมึกกลุ่มนี้ลอยตัวอยู่ได้โดยของเหลวแอมโมเนียมคลอไรด์ที่มีความหนาแน่นต่ำในช่องตัว ช่วยให้ลอยตัวได้โดยไม่ต้องออกแรงมาก เสริมด้วยท่อพ่นน้ำขนาดใหญ่สำหรับการเคลื่อนที่เร็ว ปกติระหว่างลอยตัวมักจะรวบหนวดชูขึ้นมาเหนือหัว จนดูเหมือน นกกระตั้ว (cockatoo bird) เรียกว่า “ท่านกกระตั้ว” แต่คนไทยอาจจะเห็นเป็นท่า “พนมมือ” ก็เป็นได้
พฤติกรรมนี้สันนิษฐานว่า ในสภาพแวดล้อมที่มีแสงน้อย จะเป็นการล่อให้เหยื่อและศัตรูไปสนใจที่ปลายหนวดที่มีอวัยวะเรืองแสงอยู่ หันเหความสนใจไปจากส่วนลำตัว ลูกหมึกมักมีรูปร่างต่างจากตัวเต็มวัยมาก ลักษณะดังกล่าวประกอบกับการอาศัยในเขตน้ำลึก ทำให้ตัวอย่างและข้อมูลชีวประวัติมีน้อย และการจัดระบบทางอนุกรมวิธานยังไม่ชัดเจน
อ้างอิง
anotheca.com, Cephalopoda@facebook.com, ferrebeekeeper.wordpress.com, PlanktonPhotographer@facebook.com, WikiMedia.com, ocean.si.edu, Ocean Defender@facebook.com, mba.org, TONMO.com