จากการประชุมคณะอนุกรรมการประสานงาน เร่งรัด ส่งเสริมและสนับสนุนการขอขึ้นทะเบียนผลิตภัณฑ์สมุนไพร ยา อาหาร และเครื่องสำอางที่ผลิตจากพืชกระท่อม ครั้งที่ 1/2566  ณ ห้องประชุมชิดชัย วรรณสถิตย์ สำนักงาน ป.ป.ส. (ดินแดง) ที่ผ่านมา นักวิจัยคณะวิทยาศาสตร์ ม.อ. ผศ.ดร.สมชาย ศรีวิริยะจันทร์ หัวหน้าสาขาวิทยาศาสตร์สุขภาพและวิทยาศาสตร์ประยุกต์ ได้พูดถึง “ยาที่พัฒนาจากพืชกระท่อมสามารถใช้บำบัดรักษาสัตว์ทดลองที่ถูกทำให้ติดสารเสพติดประเภทเมทแอมเฟตามีน (ยาบ้า ไอซ์) โดยสามารถลดความอยากใช้ยาเสพติดและลดอาการซึมเศร้าจากการขาดยาเสพติดได้ จากการทดสอบความเป็นพิษแบบเรื้อรังของสารสกัดใบกระท่อมด้วยน้ำในหนูแรท นำเสนอโดย ผศ.ดร.พรนรินทร์ เทพาวราพฤกษ์ ผู้อำนวยการสถานสัตว์ทดลองเพื่อการวิจัย มหาวิทยาลัยนเรศวร ซึ่งพบว่า หนูทดลองที่ได้รับสารสกัดใบกระท่อมด้วยน้ำติดต่อกันเป็นเวลา 90 วัน ไม่ได้รับผลกระทบทางสุขภาพหรือมีอาการผิดปกติ รวมถึงไม่พบการตาย”

ทั้งนี้ ข้อมูลที่ได้จากการวิจัยจะนำไปใช้เป็นข้อมูลมาตรฐานกลางของประเทศที่มีค่าการกำหนดสารไมทราไจนีนในผลิตภัณฑ์จากพืชกระท่อมที่สูงกว่าปัจจุบัน (ปัจจุบันกำหนดไว้ที่ 0.2 มิลลิกรัมต่อหน่วย)  ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ประกอบการที่ต้องการสร้างผลิตภัณฑ์จากพืชกระท่อม และเชื่อมโยงกับเกษตรกรผู้ปลูกพืชกระท่อมในอนาคตอันใกล้ และนำไปสู่การสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจทั้งในประเทศและต่างประเทศ รวมไปถึงการต่อยอดการนำพืชกระท่อมพัฒนาเป็นยารักษาผู้เสพผู้ติดยาเสพติด

ซึ่งก่อนหน้านี้ รองศาสตราจารย์​ ดร.เอกสิทธิ์ กุมารสิทธิ์ อาจารย์ประจำหลักสูตรสรีรวิทยา ได้ทำการทดลองศึกษาผลระยะยาวของการได้รับสารสกัดจากใบกระท่อม เพื่อดูอาการถอน หรืออาการลงแดง โดยเปรียบเทียบผลกับสารเสพติดมาตรฐาน ได้แก่ มอร์ฟีน และเอทานอล ผลการศึกษาพบว่า การได้รับมอร์ฟีนเพียง 3 วัน มีผลทำให้หนูทดลองติด และเมื่อชักนำให้เกิดอาการถอน ทำให้เกิดอาการถอนอย่างรุนแรง เช่น การกระโดดซ้ำๆ ซึ่งจะไม่เกิดขึ้นในภาวะปกติ พร้อมทั้งมีการขับถ่ายเรี่ยราด เหมือนในกรณีของคนที่มีอาการลงแดงจากการเสพติดมอร์ฟีน

ส่วนการทดสอบการเสพติดเอทานอล โดยให้หนูทดลองกินอาหารเหลวที่มีเอทานอลผสมอยู่ 7% ด้วยตัวหนูเองเป็นเวลานาน 21 วัน ส่วนวันที่ 22 งดให้อาหารเหลวที่มีเอทานอล พบว่า หนูทดลองเกิดอาการถอนเอทานอล เห็นได้จากการเคลื่อนไหวที่พลุ่งพล่านมากขึ้น ซึ่งสัมพันธ์กับการเพิ่มขึ้นของคลื่นไฟฟ้าสมองในช่วงความถี่แกมม่า (gamma wave) ในขณะที่หนูทดลองที่ได้รับสารสกัดอัลคาลอยด์จากใบกระท่อมเป็นเวลานาน 3 เดือน ในปริมาณ 20 มก. ต่อน้ำหนักตัว 1 กก.นั้น เมื่อหยุดให้สารสกัดพบว่า ไม่ทำให้เกิดอาการถอน หรือทุรนทุรายทางด้านร่างกาย ดังที่พบในการศึกษาการถอนมอร์ฟีน และเอทานอลเลย

สรุปคือ ไม่พบอาการถอนกระท่อมทางด้านร่างกาย อย่างไรก็ตาม ควรมีการทดสอบขั้นต่อไปด้วยการวัดคลื่นไฟฟ้าสมอง ซึ่งไว และมีความละเอียดสูงกว่า เพื่อศึกษาความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในสมอง ซึ่งจะทำให้ได้คำตอบที่ชัดเจน